ปรัชญาเมิ่งจื่อ (2)

อันคำกล่าวว่ามนุษย์เรามีจิตใจที่ไม่อาจหักใจทำร้ายผู้อื่นนั้น เสมือนหนึ่งการได้พบเห็นเด็กทารกตกลงสู่บ่อน้ำแห่งหนึ่ง คนผู้นั้นย่อมจะตกตื่นใจด้วยเห็นใจห่วงใย มิได้คิดฉกฉวยโอกาสหยิบยื่นน้ำใจไมตรีต่อบิดามารดาของเด็กน้อย ทั้งมิได้คิดจะสร้างชื่อในหมู่ชนรอบข้าง อีกทั้งมิได้เป็นเพราะรำคาญใจต่อเสียงร้องไห้ของเด็ก เช่นนี้แล้ว หากไม่มีความเอื้ออาทร ไม่ใช่มนุษย์ ไร้ความละอาย ไม่ใช่มนุษย์ ไม่ยอมอภัย ไม่ใช่มนุษย์ ไม่รู้สำนึกผิดชอบชั่วดี ไม่ใช่มนุษย์ ความเอื้ออาทรเป็นจุดเริ่มแห่งเมตตาธรรม ความละอายเป็นจุดเริ่มแห่งคุณธรรม การให้อภัยเป็นจุดเริ่มแห่งจรรยามารยาท และความสำนึกผิดชอบชั่วดีเป็นจุดเริ่มต้นแห่งปัญญา